نگهداری از کیفیت آب آشامیدنی، صرفاً با انتخاب یک منبع مناسب پایان نمی‌پذیرد. یکی از مهم‌ترین گام‌ها در حفظ سلامت آب، نظافت و ضدعفونی منظم مخازن ذخیره‌سازی است. حتی مخازن پلی‌اتیلنی که در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم هستند، در طول زمان ممکن است دچار رسوب، رشد جلبک یا آلودگی‌های میکروبی شوند.
در این مقاله، فروشگاه مگریکو با ارائه‌ی دستورالعملی جامع و کاربردی، روش‌های اصولی شست‌وشو و ضدعفونی مخازن پلی‌اتیلن را به صورت مرحله‌به‌مرحله بررسی می‌کند تا بتوانید با اطمینان، آب سالم و بهداشتی را در اختیار داشته باشید.

چرا باید مخزن آب را شست‌وشو داد؟

مخازن آب، به‌ویژه در صورت استفاده مداوم و طولانی‌مدت، به محیطی مناسب برای تجمع آلاینده‌ها تبدیل می‌شوند. دیواره‌ها و کف داخلی مخزن معمولاً محل رسوب ذرات معلق، لجن، جلبک‌ها و باکتری‌ها هستند. این آلودگی‌ها باعث کاهش شفافیت و کیفیت آب و ایجاد بوی نامطبوع و تغییر رنگ می‌شوند که نشانه‌ی رشد میکروارگانیسم‌های مضر و گاهی ورود عوامل بیماری‌زا هستند.

وجود این آلاینده‌ها در آب آشامیدنی تهدیدی جدی برای سلامت افراد به‌ویژه کودکان، سالمندان و افراد با سیستم ایمنی ضعیف است. حتی اگر منبع آب سالم باشد، عدم نظافت دوره‌ای مخزن باعث کاهش سریع کیفیت آب می‌شود.

بر همین اساس، توصیه می‌شود شست‌وشو و ضدعفونی مخازن آب حداقل یک‌بار در سال و در شرایط خاص مانند تغییر رنگ یا بوی آب، رشد جلبک یا پس از تعمیرات انجام شود. این اقدام نه‌تنها سلامت آب را تضمین می‌کند، بلکه موجب افزایش طول عمر مخزن و عملکرد بهینه آن نیز می‌شود.

نگهداری از کیفیت آب آشامیدنی به انتخاب منبع سالم محدود نمی‌شود. انجام نظافت منظم و اصولی مخازن ذخیره‌سازی از الزامات بهره‌برداری ایمن از آب است. در گذر زمان، مخازن آب پلی‌اتیلن یا استیل ضدزنگ به بستر مناسبی برای انباشت انواع رسوبات و آلاینده‌ها تبدیل می‌شوند. از جمله این رسوبات می‌توان به اکسید آهن، ترکیبات کلسیم و منیزیم، گل‌ولای و ذرات شن و ماسه اشاره کرد.

زمانی که آهن محلول در آب‌های زیرزمینی با اکسیژن ترکیب می‌شود، به اکسید آهن نامحلول تبدیل شده و به دیواره‌ها و کف مخزن می‌چسبد. بخش دیگری از سختی آب نیز به‌صورت رسوبات مشابه آنچه در ته‌نشین کتری یا سماور مشاهده می‌شود، باقی می‌ماند. همچنین، ذرات گل، شن و ماسه که از طریق آب ورودی وارد سیستم می‌شوند، در کف مخزن ته‌نشین خواهند شد.

تأثیر رسوبات بر طعم و کیفیت آب

انباشت رسوبات علاوه بر تأثیر بر ظاهر داخلی مخزن، کیفیت آب را کاهش می‌دهد. باکتری‌ها از این مواد معدنی تغذیه کرده و باعث ایجاد طعم و بوی نامطلوب در آب می‌شوند. در این شرایط، حتی استفاده از کلر نیز تأثیر چندانی نخواهد داشت، زیرا رسوبات مانند سد عمل کرده و مانع از دسترسی ضدعفونی‌کننده‌ها به باکتری‌ها می‌شوند.

رشد بی‌هوازی باکتری‌ها در لایه‌های قدیمی

مواد آلی مانند برگ‌ها یا لجن که در میان لایه‌های رسوبی باقی می‌مانند، باعث تجزیه بی‌هوازی و ایجاد بوی ناخوشایند در آب می‌شوند. حتی گاز کلر نمی‌تواند به‌طور کامل به این لایه‌های فشرده نفوذ کند. تصور کنید که یک حیوان مرده در کف مخزن باقی بماند؛ در چنین شرایطی هیچ ضدعفونی‌کننده‌ای نمی‌تواند از بروز بوی تعفن یا آلودگی جلوگیری کند.

کلرزنی بدون حذف رسوبات کافی نیست

اگرچه مواد ضدعفونی‌کننده‌ای مانند کلر یا ازن توانایی بالایی در نابودی باکتری‌ها دارند، اما تنها در صورتی مؤثرند که به باکتری‌ها دسترسی داشته باشند. لایه‌های رسوبی این دسترسی را محدود می‌کنند و عملاً کارایی گندزداها را کاهش می‌دهند. بنابراین، حذف فیزیکی رسوبات و لایروبی کامل کف مخزن پیش‌نیاز ضدعفونی مؤثر است.

مراحل شست‌وشوی اصولی مخزن آب پلی‌اتیلنی

1. تخلیه کامل مخزن

ابتدا شیر تخلیه را باز کرده و با اتصال شلنگ به آن، آب را به‌صورت کنترل‌شده خارج کنید. در مخازن بزرگ، استفاده از سطح شیب‌دار یا تجهیزات انتقال کمک‌کننده خواهد بود.

2. خارج‌کردن آب باقی‌مانده

مقداری آب در کف مخزن باقی می‌ماند که با سطل، فنجان یا پمپ مکنده مرطوب/خشک می‌توان آن را خارج کرد. برای خشک‌کردن نهایی، از حوله یا پارچه تمیز استفاده کنید.

3. ساخت محلول شست‌وشو

با ترکیب آب گرم و مقدار کمی مایع یا پودر لباسشویی، یک محلول ساده پاک‌کننده تهیه کنید. استفاده از این محلول باعث آسان‌تر شدن فرآیند زدودن آلودگی‌ها می‌شود.

4. برس‌کشی دیواره‌ها

با استفاده از برس نرم یا اسفنج دسته‌دار، تمام سطوح داخلی را با حرکات منظم تمیز کنید. از برس سیمی یا استیل به‌دلیل احتمال ایجاد خراش اجتناب کنید. برای گوشه‌ها و اتصالات از مسواک یا ابزارهای کوچک‌تر کمک بگیرید.

5. شست‌وشو با واترجت (در صورت دسترسی)

آب پرفشار می‌تواند در زدودن رسوبات سخت مؤثر باشد. با زاویه ۴۵ درجه و فاصله مناسب از سطح شروع به شست‌وشو کنید. ایمنی هنگام کار با واترجت بسیار مهم است.

6. استفاده از جوش شیرین (اختیاری)

برای رفع رسوبات سخت، مقداری جوش شیرین روی سطح بپاشید و سپس با برس یا اسفنج تمیز کنید. این روش بدون آسیب رساندن به مخزن، کارایی خوبی دارد.

7. شست‌وشوی نهایی با آب تمیز

با استفاده از شلنگ یا پر کردن مخزن با آب گرم، باقی‌مانده مواد شوینده را از جداره‌ها پاک کنید. این مرحله را چند بار تکرار نمایید تا اطمینان حاصل شود هیچ ماده‌ای در مخزن باقی نمانده است.

مراحل ضدعفونی مخزن آب

برای ضدعفونی کردن مخزن آب، ابتدا سه‌چهارم حجم مخزن را با آب پاکیزه پر کنید. سپس به ازای هر ۱۰۰۰ لیتر آب، حدود ۴ فنجان سفیدکننده خانگی (با غلظت ۵ درصد) به آن اضافه نمایید و محلول را به‌خوبی با آب داخل مخزن مخلوط کرده و تا پر شدن کامل ادامه دهید. در مرحله بعد، محلول باید به‌مدت ۲۴ ساعت در مخزن باقی بماند؛ در این مدت درِ مخزن را بسته نگه دارید و از دسترسی کودکان و حیوانات به آن جلوگیری کنید. بهتر است در طول این زمان، غلظت کلر با استفاده از کیت تست مخصوص بررسی شود و در صورت کاهش محسوس، کلرزنی تکرار گردد. پس از گذشت ۲۴ ساعت، محلول ضدعفونی را به‌طور کامل تخلیه کرده و مراقب باشید از ورود آن به محیط‌زیست جلوگیری شود. در پایان، مخزن را با آب تمیز شست‌وشو داده و به‌طور کامل خشک نمایید.

رفع زنگ‌زدگی از دیواره‌های پلاستیکی

زنگ‌زدگی در مخازن پلاستیکی، معمولاً ناشی از تماس با لوله‌ها یا تجهیزات فلزی زنگ‌زده است. برای تمیزکردن آن‌ها، از برس نرم و محلول‌های مخصوص زنگ‌بر استفاده کنید. به‌هیچ‌وجه از شوینده‌های اسیدی یا برس‌های زبر استفاده نکنید تا به ساختار مخزن آسیب وارد نشود.

سخن پایانی

نگهداری و شست‌وشوی مخازن آب، نه‌تنها به افزایش طول عمر مخزن کمک می‌کند، بلکه سلامت مصرف‌کنندگان را نیز تضمین می‌نماید. با رعایت این مراحل ساده اما مؤثر، مخزن همیشه آماده ذخیره‌سازی آب تمیز و بهداشتی خواهد بود.